Co to jest
psychoterapia Gestalt?

Na rozwój psychoterapii Gestalt mieli wpływ przede wszystkim: Fritz Perls, Laura Perls, Paul Goodman, Isador From, Ralf Heffner i James Simkin. Terapia ta powstała i wystartowała w swoją rozwojową podróż w latach 40 dwudziestego wieku. Jest nurtem psychoterapeutycznym, który jest zaliczany do zespołu terapii humanistyczno-doświadczeniowych. Swoje korzenie ma w psychoanalizie, psychologii Gestalt, egzystencjalizmie, fenomenologii oraz praktykach duchowych Wschodu. Ogrom wiedzy i doświadczeń i odkryć, prób i błędów oraz poszukiwań, składa się na ten kierunek. Gestalt łączy nowoczesność i otwartość z tradycjami i historią.

W psychoterapii Gestalt my psychoterapeuci, polegamy oraz korzystamy z zasad, które są pomocne w prowadzeniu i wsparciu klienta w jego drodze rozwojowej. Jedną z nich proces pogłębiania swojej samoświadomości. Uświadomienie, czyli ciągłe poszerzanie pola świadomości jest jednym z nieodłącznych elementów psychoterapii. Terapia Gestalt ma charakter fenomenologiczny i jej celem zawsze będzie dążenie do uświadomienia i wzięcia odpowiedzialności. Dzięki kontaktowi z terapeutą, byciem w relacji oraz doświadczaniu, klient rozwija kontakt ze swoimi emocjami, swoim ciałem i swoimi myślami. Uczy się łączyć te trzy jakże ważne sfery, w całość. Dzięki świadomości swoich myśli, przekonań, odczuć może wziąć odpowiedzialność za to jaki jest, jak postępuje, co mówi, jak żyje, w jaki sposób i „po co” podejmuje decyzje i wybory w swojej realności. Terapia Gestalt wspiera odzyskanie zdolności kształtowania i przeżywania relacji oraz kontaktów w sposób integrujący, twórczy i zgodnie z osobistymi wartościami i przekonaniami.

Kolejna formuła, z której korzystamy w procesie psychoterapii Gestalt to „tu i teraz”. Oznacza miejsce w Twoim życiu, w którym aktualnie jesteś, przestrzeń, z której aktualnie korzystasz, czas w którym funkcjonujesz. Przeszłość ma tylko znaczenie wtedy kiedy aktualnie o niej myślisz, kiedy z niej czerpiesz, kiedy cię zajmuje i sprawia, że odczuwasz w swoim funkcjonowaniu pustkę, słabość, destabilizację czyli dyskomfort. Wymiana podczas procesu psychoterapii tak jak wymiana ze światem odbywa się w „tu i teraz” w formie spotkania „ja-ty”. I tak przechodzimy do kolejnego istotnego elementu nierozerwalnie związanego z metodologią Gestalt, do relacji i kontaktu. Wyjątkową formą kontaktu jest kontakt z drugą osobą w relacji Ja-Ty. To właśnie w kontakcie z drugim człowiekiem kreujemy świadomość własnego Ja. Tutaj konkretnie mówimy o relacji psychoterapeuta-klient. Kontakt i bycie w tej właśnie relacji ma absolutnie funkcję leczącą. Dzięki autentyczności, otwartości, odpowiedzialności oraz bezpieczeństwie, które współtworzy klient z psychoterapeutą, następuje proces integracji i uzdrowienia różnych obszarów funkcjonowania.

Nierozerwalnymi z psychoterapią Gestalt są terminy „figura i tło”. Te dwa kluczowe elementy, które pomagają przyjrzeć się w procesie terapii w jaki sposób doświadczamy naszej rzeczywistości i jak gromadzimy nasze doświadczenia. Jak się organizujemy. Co stanowi motywację naszych działań. Co jest zajmujące teraz, jakie tło jest wokół. Figura, to przedmiot, sytuacja, uczucie, zjawisko bądź sprawa, która wyłania się czyli wyodrębnia z jakiejś konkretnej rzeczywistości, która stanowi dla niej w danym momencie tło. Ta realność to cykl życia, w którym zachodzi cały czas ruch i zmiana, w której zawsze jest jakaś figura i jakieś tło. Podczas psychoterapii Gestalt zajmujemy się „figurami” klienta, które zaprzątają i zajmują jego rzeczywistość, które wyłaniają się w „tu i teraz” przychodząc z tła i niejednokrotnie z przeszłości. Często zabierając dobrostan i możliwość życiodajnego funkcjonowania. Przyglądamy się tym tematom. Oglądamy je z zaciekawieniem i wrażliwością oraz pracujemy w procesie terapeutycznym nad zaopiekowaniem się nimi, domknięciem ich i wycofaniem się w tło.

W psychoterapii Gestalt wierzymy w naturalną tendencję organizmu do utrzymywania równowagi czyli w samoregulację. Wierzymy w akceptację oraz przyjęcie swoich zróżnicowanych aspektów czy kawałków.

Powołamy się na jednego z praktyków Gestalt, J. Zinkera, na niektóre z jego sformułowań zawartych w artykule, który ukazał się „Forum psychologiczne”, „Zakłada On, że człowiek za pomocą terapii Gestalt: zdąża do większej awereness (uświadomienia) siebie i swego otoczenia, uczy się dysponować swoimi doświadczeniami, raczej przypisywać własne przeżycia sobie, niż dokonywać projekcji na innych, uczy się uświadamiać swoje potrzeby i rozwija sposoby ich zaspakajania własnymi siłami, zdąża do pełniejszego kontaktu ze swoimi odczuciami bez uszczerbku dla praw innych, uczy się widzieć, słyszeć, wąchać, smakować, dotykać…tj. delektować się wszystkimi aspektami swojego bytu, przyswaja sobie doświadczenie własnej siły, potęgi i zdolności do wspierania samego siebie, odchodząc od wypłakiwania się w mankiet, oskarżeń czy zrzucania winy na innych – zwykłych sposobów pozyskania wsparcia z otoczenia, staje się sensytywny w stosunku do otoczenia, choć jednocześnie ma na sobie „zbroję”, „pancerny mundur” w sytuacjach, które są destruktywne czy zgubne, uczy się brać na siebie odpowiedzialność za swoje czyny i ich konsekwencje, ma poczucie komfortu w uświadamianiu sobie swoich własnych fantazji i ich wyrażaniu.”*

W celu poszerzenia świadomości, doświadczenia i wiedzy, w psychoterapii Gestalt używamy różnych technik, min: pracy z ciałem, pracy z oddechem, wykorzystywanie metafor, rysunek, psychodramę oraz dialog fenomenologiczny. Wspiera to osiągnięcie celu terapeutycznego. Trzeba przyznać, że podczas procesu psychoterapeutycznego klient ma sporo pracy i, że jest najważniejszym podmiotem w tej relacji i wyłącznym źródłem wiedzy na swój temat. W podejściu Gestalt terapeuta jest postrzegany bardziej jako partner, towarzysz w procesie, aniżeli jako autorytet, który udziela poleceń i rad, co pozwala klientowi na większą autonomię i twórczość na własnej drodze rozwojowej.

*Do treści powyższego tekstu zostały wykorzystane fragmenty z artykułu: Jeleny Iwanowej i Natalii Lebiediewej z „Forum Psychologiczne” oraz z książki Victora Chu „Psychoterapia Gestalt” oraz książki „Ciało w procesie psychoterapii GestalT Jamesa i. Kepnera